Zwolnienie z VAT usług świadczonych przez niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego

Świadczenie usług według ustawy VAT

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. (dalej jako: u.p.t.u.), opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W art. 8 u.p.t.u. ustawodawca zdefiniował pojęcie świadczenia usług, które obejmuje każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również:

• przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
• zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
• świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
• użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
• nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

W celu objęcia danego świadczenia opodatkowaniem VAT należy zidentyfikować beneficjenta tej usługi, jako podmiotu, który faktycznie uzyskuje korzyść w związku z otrzymaniem określonego świadczenia. Bez takiego podmiotu nie możemy mówić o czynności podlegającej opodatkowaniu (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 października 2015 r., sygn. akt I FSK 1352/14). Główne przesłanki opodatkowania to:

• istnienie stosunku prawnego pomiędzy odbiorcą usługi, a podmiotem, który je świadczy;
• istnienie bezpośredniego związku pomiędzy usługą a zapłaconym za nią wynagrodzeniem.

Określone świadczenie będzie podlegało opodatkowaniu VAT jako usługa wówczas, gdy ww. warunki będą spełnione łącznie, ponieważ aby usługa podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią wynagrodzenie za wykonaną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia. (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 czerwca 2018 r., sygn. akt III SA/Wa 3126/17).

Jakie są zasady zwolnienia z VAT?

Zasady zwolnienia z podatku VAT reguluje art. 43 u.p.t.u. W przypadku placówek oświatowych podstawy do zwolnienia opisane są w art. 43 pkt 26 oraz pkt 29 u.p.t.u.

Pierwsza podstawa do zwolnienia z VAT przez niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego

Zgodnie z art. 43 pkt 26 u.p.t.u. zwolnione z VAT są usługi świadczone przez:

• jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, w zakresie kształcenia i wychowania,
• uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz instytuty badawcze, w zakresie kształcenia

oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane.

W związku z powyższym ze zwolnienia z VAT korzystają:

• uczelnie,
• Polska Akademia Nauk,
• jednostki badawczo-rozwojowe,
• jednostki objęte systemem oświaty (kształcenie i wychowanie), tj.:
  – przedszkola,
  – szkoły podstawowe,
  – gimnazja,
  – szkoły ponadgimnazjalne,
  – szkoły artystyczne,
  – placówki oświatowo-wychowawcze,
  – placówki kształcenia ustawicznego,
  – placówki kształcenia praktycznego
  – ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego, umożliwiające uzyskanie i uzupełnienie wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych,
  – placówki artystyczne,
  – poradnie psychologiczno-pedagogiczne,
  – młodzieżowe ośrodki wychowawcze,
  – młodzieżowe ośrodki socjoterapii,
  – specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze,
  – specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania,
  – placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania,
  – placówki doskonalenia nauczycieli,
  – biblioteki pedagogiczne,
  – kolegia pracowników służb społecznych.

W tym miejscu wskazać należy, iż zwolnienie opisane w art. 43 pkt 26 u.p.t.u. ma charakter podmiotowy – tj. musimy być placówką wpisaną do ewidencji placówek oświatowych, jak również przedmiotowy tj. zwolnieniu podlegają jedynie odpłatne usługi kształcenia i wychowania.

Druga podstawa do zwolnienia z VAT przez niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego

Drugą podstawą zwolnienia z podatku VAT o której należy wspomnieć w kontekście placówek kształcenia ustawicznego jest art. 43 pkt 29 u.p.t.u., który zwalnia od podatku usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego:

• prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach;
• świadczone przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe – wyłącznie w zakresie usług objętych akredytacją,
• finansowane w całości ze środków publicznych;

oraz świadczenie usług i dostawę towarów ściśle z tymi usługami związane. Wystarczy spełnienie jednej z powyższych przesłanek, aby móc skorzystać ze zwolnienia.

Przepisy krajowe nie przewidują zdefiniowania usług kształcenia zawodowego ani przekwalifikowania zawodowego, szukać ich należy w przepisach unijnych, a konkretnie w rozporządzeniu Rady Nr 282/2011. Zgodnie z art. 44: “usługi w zakresie kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania świadczone na warunkach określonych w art. 132 ust. 1 lit. i) dyrektywy 2006/112/WE obejmują nauczanie pozostające w bezpośrednim związku z branżą lub zawodem, jak również nauczanie mające na celu uzyskanie lub uaktualnienie wiedzy do celów zawodowych. Czas trwania kursu w zakresie kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania nie ma w tym przypadku znaczenia”.

Prawo oświatowe, w art. 117 określa formy zdobywania kwalifikacji zawodowych następująco:

1. kwalifikacyjny kurs zawodowy;
2. kurs umiejętności zawodowych;
3. kurs kompetencji ogólnych;
4. turnus dokształcania teoretycznego młodocianych pracowników;
   4a) branżowe szkolenie zawodowe;
5. kurs, inny niż wymienione w pkt 1-3, umożliwiający uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych lub zmianę kwalifikacji zawodowych.

Powyższe formy mogą być wykorzystywane przy determinacji czy przysługuje zwolnienie czy też nie jedynie uzupełniająco. Oznacza to, że zakres usług kształcenia zawodowego i przekwalifikowania zawodowego, o których mowa w ustawie VAT trzeba określać w kontekście wyżej przywołanego rozporządzenia Rady. Przede wszystkim znajdą się tutaj usługi obejmujące nauczanie we wszelkie formie, które:

• pozostaje w bezpośrednim związku z branżą lub zawodem;
• ma na celu uzyskanie lub uaktualnienie wiedzy do celów zawodowych.

Przy czym nie ma znaczenia czas trwania takiego kursu.

Czy przysługuje zwolnienie z VAT, czy nie?

Podsumowując nie można uznać, że każda usługa kształcenia zawodowego albo przekwalifikowania zawodowego podlega zwolnieniu z podatku od towarów i usług. Starając się o zwolnienie należy przenalizować informacje oraz wymagania zawarte w przepisach i interpretacjach podatkowych, a jeżeli pomimo tego sytuacja wciąż nie jest jasna, najlepszym wyjściem będzie wystąpienie o interpretację indywidualną. Istnieje także możliwość wystąpienia o nią przed rozpoczęciem działalności, o czym poniżej.

Jakie usługi świadczone przez placówki kształcenia ustawicznego podlegają zwolnieniu?

Biorąc pod uwagę dotychczas wydane interpretacje oraz wyroki sądów administracyjnych, jesteśmy w stanie wskazać pewną grupę usług, które będą kwalifikowane do zwolnienia:

• usługi szkoleniowe w zakresie zdobycia uprawnień coacha (trenera osobistego), mentora, psychoterapeuty, terapeuty zajęciowego,
• usługi w zakresie przygotowania do wykonywania zawodu instruktora sportów siłowych, trenera personalnego,
• usługi w zakresie prowadzenia kursów masażu,
• usługi szkoleniowe świadczone odpłatnie przez okręgową izbę radców prawnych na rzecz jej członków, radców prawnych, które służą ich doskonaleniu zawodowemu (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 21 grudnia 2011 roku, sygn. akt I SA/Bk 417/11),
• usługi doskonalenia zawodowego dla ratowników medycznych oraz przeprowadzanie kursów w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 3.10.2012 r., ITPP2/443-864a/12/EB),
• szkolenia organizowane dla zawodu rzeczoznawców majątkowych (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 10.11.2011 r., IBPP1/443-1321/11/LG),
• szkolenia w zakresie kształcenia dla zawodów: rzeczoznawców majątkowych, pośredników w obrocie nieruchomościami oraz zarządców nieruchomości (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 25.05.2011 r., IBPP1/443-307/11/KW),
• usługi szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy (interpretacje indywidualne Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach: z 22.07.2011 r., IBPP1/443-659/11/AL , LEX nr 112411, i z 26.01.2012 r., IBPP1/443-1543/11/AW),
• usługi szkolenia zawodowe dotyczące górnictwa i branży technicznej (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 7.09.2011 r., IPPP1-443-1032/11-4/Igo),
• usługi przeprowadzania egzaminów elektroenergetycznych (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 7.03.2011 r., IPPP1-443-11/11-4/MP),
• usługi związane z nauką jazdy (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 21.04.2011 r., ILPP1/443-145/11-2/MK),
• usługi kształcenia e-learningowego dla przedstawicieli zawodów medycznych, a w szczególności dla lekarzy-praktyków, a także osób przygotowujących się do końcowego egzaminu lekarskiego (interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 27.07.2021 r., 0112-KDIL1-1.4012.311.2021.2.JKU),
• usługi szkolenia realizowane przez Polską Izbę Biegłych Rewidentów dla swoich członków w ramach obligatoryjnego doskonalenia zawodowego oraz w ramach umożliwienia realizacji obowiązku samokształcenia (interpretacja Dyrektora KIS z 11.01.2021, 0114-KDIP4-2.4012.551.2020.1.MC),
• szkolenia finansowane ze środków unijnych.

Z reguły szkolenia dla pracowników będą spełniać przesłanki kształcenia zawodowego, natomiast szkolenia dla osób pozostających bez pracy będą miały na celu ich przekwalifikowanie zawodowe. Konieczne jest, aby szkolenia były związane ściśle z zawodem aktualnie wykonywanym lub planowanym zawodem. Szkolenia te muszą dawać realną wiedzę, możliwość uzyskania kompetencji koniecznych lub co najmniej przydatnych do wykonywania pracy w danym obszarze.

Usługi, które nie będą korzystać ze zwolnienia z VAT to przykładowo:

• samo przeprowadzenie egzaminów, bez wcześniejszych kursów przygotowujących do niego;
• zapewnienie sprzętu lub pomieszczenia niezbędnych do przeprowadzenia egzaminu;
• organizacja indywidualnych konsultacji dla uczestników szkolenia przeprowadzane po zakończeniu kursu.

Nie mogą one podlegać zwolnieniu, ponieważ nie da się ich połączyć z usługą kształcenia lub przekwalifikowania zawodowego.

Możliwość wystąpienia o indywidualną interpretację podatkową

Podatnik może skierować wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej. Ma ona na celu weryfikacje, w jaki sposób prawidłowo rozumieć określony przepis. Zgodnie z art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego. Powyższy przepis stanowi podstawę prawną w tym zakresie. Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej może dotyczyć istniejącego w momencie jego składania stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych. Składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.

Interpretacje indywidualne nie wiążą innych podatników ani organów podatkowych, co oznacza, że nie są one źródłem prawa, a inni podatnicy czy też organu nie mają obowiązku stosowania się do przedstawionych w nich ścieżek postępowania. Można więc powiedzieć, że wskazują one na to, czy dany podatnik prawidłowo rozumie dane przepisy podatkowe.

Oprócz odpisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, interpretacja zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Od uzasadnienia można odstąpić tylko w wypadku, gdy stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe w pełnym zakresie. Jeżeli ocena stanowiska wnioskodawcy jest negatywna, zawiera ona ponadto wskazanie prawidłowego stanowiska wraz z uzasadnieniem prawnym, co podlega zaskarżeniu do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Zgodnie z art. 14d Ordynacji podatkowej interpretacja powinna być wydana bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku.

Nie wydaje się interpretacji, jeżeli przedstawiony w niej stan faktyczny dotyczy zdarzeń, które na dzień złożenia wniosku są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej czy też celno-skarbowej.

Wniosek o interpretację można złożyć na dwa sposoby:

1. drogą tradycyjną – pocztową do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej,
2. drogą elektroniczną – poprzez platformę ePUAP.

Złożenie wniosku wiąże się z opłatą w wysokości 40 zł za opis każdego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Jeśli we wniosku zostanie przedstawionych wiele stanów faktycznych albo zdarzeń przyszłych, należy zapłacić za opis każdego z nich. Dowód uiszczenia opłaty dołącza się do wniosku.

Podatnik nie ma obowiązku zastosować się do wykładni przedstawionej w interpretacji. Jednak jeżeli to zrobi to zyskuje ochronę prawną przed negatywnymi konsekwencjami czynu, który został w niej opisany. Zgodnie z art. 14k Ordynacji podatkowej: “Zastosowanie się do interpretacji indywidualnej przed jej zmianą, stwierdzeniem jej wygaśnięcia lub przed doręczeniem organowi podatkowemu odpisu prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego uchylającego interpretację indywidualną nie może szkodzić wnioskodawcy, jak również w przypadku nieuwzględnienia jej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej”.

Kompleksowa obsługa prawna dla placówek kształcenia ustawicznego

Nasza kancelaria prawna – Kancelaria Prawa Gospodarczego i Oświatowego, specjalizuje się w szeroko pojętym prawie oświatowym, w tym także w sprawach z zakresu zakładania i obsługi prawnej placówek kształcenia ustawicznego oraz pomocy w uzyskiwaniu indywidualnych interpretacji podatkowych. Jesteśmy do Państwa dyspozycji:

• pod numerem telefonu: +48 533 940 018
• pod adresem e-mail: kancelaria@kpgio.pl
• w siedzibie kancelarii: ul. Szlak 20/7, 31-153 Kraków (po wcześniejszym umówieniu terminu spotkania)

Opracowano na podstawie

• Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2023 r. poz. 1598)
• T. Michalik, VAT. Komentarz. Wyd. 17, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2024
• ey.com, Indywidualna interpretacja podatkowa czym jest?, https://www.ey.com/pl_pl/tax/indywidualna-interpretacja-podatkowa-czym-jest, Data odczytu: 2024.02.02
• gov.pl, Uzyskaj podatkową interpretację indywidualną, https://www.gov.pl/web/gov/uzyskaj-podatkowa-interpretacje-indywidualna, Data odczytu 2024.02.02.
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2023 r. poz. 2383)
• Ustawa o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 1570)
• Fakturaxl.pl, świadczenie usług kształcenia zawodowego zwolnione z VAT, https://www.fakturaxl.pl/swiadczenie-uslug-ksztalcenia-zawodowego-zwolnione-z-vat, Data odczytu: 2024.02.02
• J. Matarewicz, Ustawa o podatku od towarów i usług. Komentarz aktualizowany, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2023