Zaświadczenie MEN – czym jest i kto może je wydawać?

Zaświadczenie MEN – co to jest?

Zakończenie kursu prowadzonego w ramach kształcenia ustawicznego wiąże się z uzyskaniem dokumentu, który poświadcza jego ukończenie. Potocznie dokument ten nazywany jest różnie: “zaświadczenie MEN”, “zaświadczenie”, “certyfikat” lub “dyplom”.

Kwestię tę reguluje rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 października 2023 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych (dalej: “Rozporządzenie”), w którym to określono wzory zaświadczeń o ukończeniu kwalifikacyjnego kursu zawodowego, kursu umiejętności zawodowych, kursu kompetencji ogólnych, turnusu dokształcania teoretycznego młodocianych pracowników i branżowego certyfikatu umiejętności. W zakresie kursu o którym mowa w art. 117 ust. 1a pkt 5 Pr. Oświatowego, przepisy Rozporządzenia nie określają jego wzoru, lecz jedynie wskazują w § 23 ust. 4 Rozporządzenia na obligatoryjne elementy, które takie zaświadczenie musi zawierać.

Stosowanie potocznie określenia tj. “zaświadczenia MEN” czy też “zaświadczenie MEiN” jest niepoprawne. W aktualnym stanie prawnym nie ma regulacji, które uprawniałyby placówkę kształcenia ustawicznego do wydawania certyfikatów, legitymacji ani zaświadczeń na “druku MEN/MEiN”. Poprawna, używana przez ustawodawcę nazwa to “zaświadczenie o ukończeniu kursu”.

Zaświadczenie o ukończeniu kursu – czym jest oraz kto i kiedy je wydaje?

Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 października 2023 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych wielokrotnie odnosi się do zaświadczenia, przykładowo:

• Kwalifikacyjny kurs zawodowy kończy się zaliczeniem przeprowadzanym w sposób ustalony i w formie ustalonej przez podmiot prowadzący ten kurs. Osoba, która uzyskała zaliczenie, otrzymuje zaświadczenie o ukończeniu kwalifikacyjnego kursu zawodowego, którego wzór określa załącznik nr 1 do rozporządzenia – §11,
• Kurs umiejętności zawodowych kończy się zaliczeniem przeprowadzanym w sposób ustalony i w formie ustalonej przez podmiot prowadzący ten kurs. Osoba, która uzyskała zaliczenie, otrzymuje zaświadczenie o ukończeniu kursu umiejętności zawodowych, którego wzór określa załącznik nr 2 do rozporządzenia – §13,
• Kurs kompetencji ogólnych kończy się zaliczeniem przeprowadzanym w sposób ustalony w formie ustalonej przez podmiot prowadzący ten kurs. Osoba, która uzyskała zaliczenie, otrzymuje zaświadczenie o ukończeniu kursu kompetencji ogólnych, którego wzór określa załącznik nr 3 do rozporządzenia – §15.

Osoba, która uzyskała zaliczenie kursu, otrzymuje zaświadczenie o jego ukończeniu. Zaświadczenie w tym wypadku jest to dokument wydawany po zakończeniu kształcenia prowadzonego w ramach kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych. Jest on wydawany przez organizatora kursu. Potwierdza on odbycie kursu w danej placówce, jednak nie świadczy o uzyskanych efektach kształcenia, czy też kwalifikacjach. Z tego względu zaświadczenia o ukończeniu kursu nie mają statutu dokumentów, które potwierdzają kwalifikacje zawodowe.

Elementy zaświadczenia określa § 23 rozporządzenia, są to:

• imię (imiona) i nazwisko uczestnika kursu;
• numer PESEL uczestnika kursu, a w przypadku uczestnika nieposiadającego numeru PESEL – serię i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość;
• nazwa kursu;
• wymiar godzin kształcenia na kursie;
• nazwa i adres odpowiednio placówki kształcenia ustawicznego, centrum kształcenia zawodowego lub branżowego centrum umiejętności prowadzących kurs;
• data wydania zaświadczenia i numer zaświadczenia zgodny z numerem w ewidencji;
• podpis dyrektora placówki kształcenia ustawicznego.

Czym różni się zaświadczenie od certyfikatu?

Na pytanie czym różni się zaświadczenie od certyfikatu pomoże odpowiedzieć nam słowniczek ustawowy, który znajduje się w art. 4 ustawy Prawo oświatowe. Zgodnie z pkt 34: “kwalifikacja wyodrębniona w zawodzie oznacza zestaw oczekiwanych efektów kształcenia, których osiągnięcie potwierdza certyfikat kwalifikacji zawodowej wydany przez okręgową komisję egzaminacyjną, po zdaniu egzaminu zawodowego w zakresie jednej kwalifikacji”.

Natomiast kwalifikacyjny kurs zawodowy jest to kurs, którego program nauczania uwzględnia podstawę programową kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego w zakresie jednej kwalifikacji, którego ukończenie umożliwia przystąpienie do egzaminu zawodowego w zakresie tej kwalifikacji.

Podsumowując, dokumenty wydawane po ukończeniu kształcenia prowadzonego w formach pozaszkolnych (na kursach) nie mają statusu dokumentów potwierdzających kwalifikacje zawodowe. Dokumenty, które je potwierdzają, są wydawane przez okręgowe komisje egzaminacyjne, po przeprowadzeniu egzaminu. Tymi dokumentami są:

• świadectwo potwierdzające kwalifikację w zawodzie,
• certyfikat kwalifikacji zawodowej,
• dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe,
• dyplom zawodowy.

Wzory tych dokumentów określają przepisy wydane na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty.

Placówki kształcenia ustawicznego są uprawnione do wydania zaświadczenia o ukończeniu kursu. Wydaje je organizator kursu i potwierdza ono wyłącznie uczestnictwo w danym kursie, nie zaświadcza natomiast o uzyskanych efektach kształcenia i kwalifikacjach – co odróżnia je od certyfikatu, które potwierdza posiadanie tych kwalifikacji.

Pomoc prawna w zakresie dokumentów potwierdzających zakończenie kursu

Kancelaria Prawa Gospodarczego i Oświatowego specjalizuje się w szeroko pojętym prawie oświatowym, w tym także w sprawach związanych z zakładaniem i funkcjonowaniem placówek kształcenia ustawicznego. Jeśli potrzebują Państwo pomocy prawnej w zakresie zaświadczenia o ukończeniu kursu i innych sprawach związanych z prawem oświatowym, to jesteśmy do Państwa dyspozycji:

• pod numerem telefonu: +48 533 940 018
• pod adresem e-mail: kancelaria@kpgio.pl
• w siedzibie kancelarii: ul. Szlak 20/7, 31-153 Kraków (po wcześniejszym umówieniu terminu spotkania)

Opracowano na podstawie

• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.
• Ustawa z dnia z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty.
• Ustawa z dnia 22 listopada 2018 r. o dokumentach publicznych.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 lipca 2019 r. w sprawie wykazu dokumentów publicznych.
  Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 października 2023 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych.
• gov.pl, Uwaga na kursy oferowane przez komercyjne firmy szkoleniowe, https://www.gov.pl/web/edukacja/uwaga-na-kursy-oferowane-przez-komercyjne-firmy-szkoleniowe2, Data odczytu: 2024.03.07