Prowadzenie kursów online przez niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego

Formy prowadzenia kursów

Zgodnie z art. 117 ust. 3 ustawy Prawo oświatowe, kształcenie ustawiczne może być prowadzone w formie:

• dziennej,
• stacjonarnej lub
• zaocznej,
• a w przypadku form pozaszkolnych – także z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.

Kształcenie w formie dziennej to takie, które odbywa się przez 5 lub 6 dni w tygodniu, natomiast forma stacjonarna zakłada zajęcia 3-4 dni w tygodniu. Kształcenie w formie zaocznej odbywa się co dwa tygodnie przez 2 dni, a w uzasadnionych przypadkach co tydzień przez 2 dni.

Nauczanie z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość zakłada przeniesienie zajęć poza placówkę i przekazywanie treści edukacyjnych w formie online, przy pomocy różnych platform, komunikatorów i przesyłanych uczestnikom kursów materiałów. Kształcenie na odległość możliwe jest jedynie przy formach pozaszkolnych kształcenia ustawicznego, do których należą:

• kwalifikacyjny kurs zawodowy;
• kurs umiejętności zawodowych;
• kurs kompetencji ogólnych;
• turnus dokształcania teoretycznego młodocianych pracowników;
• branżowe szkolenie zawodowe;
• kurs, inny niż wymienione powyżej umożliwiający uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych lub zmianę kwalifikacji zawodowych.

Czasowe prowadzenie zajęć zdalnych

Nie wszyscy decydują się na prowadzenie kursów w formie zdalnej, jednak w określonych przepisami przypadkach, trzeba być przygotowanym na wystąpienie takiej konieczności. Zgodnie z art. 125a ustawy Prawo oświatowe, zajęcia w placówce zawiesza się na okres określony w przypadku wystąpienia:

• zagrożenia bezpieczeństwa uczniów w związku z organizacją i przebiegiem imprez ogólnopolskich lub międzynarodowych,
• temperatury zewnętrznej lub w pomieszczeniach, w których są prowadzone zajęcia z uczniami, zagrażającej zdrowiu uczniów,
• zagrożenia związanego z sytuacją epidemiologiczną,
• nadzwyczajnego zdarzenia zagrażającego bezpieczeństwu lub zdrowiu uczniów innego niż określone powyżej – w przypadkach i trybie określonych w przepisach w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach.

W przypadku, gdy zajęcia zostaną zawieszone na dłużej niż 2 dni dyrektor placówki, organizuje dla uczniów zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Zajęcia te są organizowane nie później niż od trzeciego dnia zawieszenia zajęć.

Realizowanie zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość odbywa się:

• z wykorzystaniem narzędzia informatycznego, którego obowiązek udostępnienia i zapewnienia jego funkcjonowania ciąży na ministrze właściwym do spraw oświaty i wychowania;
• z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej zapewniających wymianę informacji między nauczycielem, uczniem i rodzicem, lub
• przez podejmowanie przez ucznia aktywności określonych przez nauczyciela potwierdzających zapoznanie się ze wskazanym materiałem lub wykonanie określonych działań, lub
• w inny sposób niż określone powyżej, umożliwiający kontynuowanie procesu kształcenia i wychowania.

Dyrektor placówki informuje organ prowadzący i organ sprawujący nadzór pedagogiczny nad placówką o sposobie lub sposobach realizacji zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. W szczególnie uzasadnionych przypadkach dyrektor placówki, po uzyskaniu pozytywnej opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny, może odstąpić od organizacji zajęć w formule zdalnej.

Statut placówki kształcenia ustawicznego powinien zawierać regulacje dotyczące organizacji zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Ponadto, zgodnie z art. 125a ust. 7, musi być to szczegółowo opisana organizacja, która zawiera:

• technologie informacyjno-komunikacyjne wykorzystywane przez nauczycieli do realizacji zajęć,
• sposób przekazywania uczniom materiałów niezbędnych do realizacji tych zajęć,
• warunki bezpiecznego uczestnictwa uczniów w tych zajęciach w odniesieniu do ustalonych w danej placówce technologii informacyjno-komunikacyjnych, mając na uwadze łączenie przemienne kształcenia z użyciem monitorów ekranowych i bez ich użycia
•  informacje o sposobie potwierdzania uczestnictwa w zajęciach zdalnych uwzględniając konieczność poszanowania sfery prywatności ucznia oraz warunki techniczne i oprogramowanie sprzętu służącego do nauki.

Zgodnie z art. 173a ustawy Prawo oświatowe powyższe regulacje stosuje się także do niepublicznych placówek kształcenia ustawicznego.

Obowiązki dotyczące organizacji kształcenia na odległość

Zgodnie z § 24 rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 października 2023 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych podmioty prowadzące kształcenie ustawiczne w formach pozaszkolnych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość zapewniają:

• dostęp do oprogramowania, które umożliwia synchroniczną i asynchroniczną interakcję między słuchaczami lub uczestnikami a osobami prowadzącymi zajęcia;
• materiały dydaktyczne przygotowane w formie dostosowanej do kształcenia prowadzonego z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość;
• bieżącą kontrolę postępów w nauce słuchaczy lub uczestników, weryfikację ich wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, w formie i terminach ustalonych przez podmiot prowadzący kształcenie;
• bieżącą kontrolę aktywności osób prowadzących zajęcia.

Dodatkowo nałożono obowiązek przeprowadzenia szkolenia dla uczestników i słuchaczy, które dotyczyć ma metod i zasad kształcenia na odległość oraz obsługi wykorzystywanego w danej placówce oprogramowania. Szkolenie musi odbyć się przez rozpoczęciem zajęć prowadzonych w tej formie.

Wymiar godzin, które przeprowadza się w ramach kursu z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość określa podmiot prowadzący kształcenie ustawiczne.

Zdalne nauczanie a część praktyczna zajęć

Materię tę obejmują swoją regulacją dwa rozporządzenia:

• rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 października 2023 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych;
• rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 2 września 2022 r. w sprawie organizowania i prowadzenia zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.

Pierwsze z nich w § 24 ust. 7 stanowi, że: “turnusy, branżowe szkolenia zawodowe oraz zajęcia praktyczne i laboratoryjne realizowane w ramach kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych nie mogą być prowadzone z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość”.

Natomiast drugie w kolejności wymienione rozporządzenie, odnosi się do omawianej kwestii w §11. Jednakże obejmuje ono przypadki, w której kształcenie w formie zdalnej odbywa się ze względu na zawieszenie zajęć.

W takim przypadku w placówce kształcenia ustawicznego zajęcia z zakresu praktycznej nauki zawodu oraz zajęcia z zakresu kształcenia zawodowego praktycznego w formach pozaszkolnych, realizuje się z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość wyłącznie, jeżeli chodzi o zajęcia praktyczne w zakresie, w jakim z programu nauczania danego zawodu wynika możliwość realizacji wybranych efektów kształcenia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.

Zajęcia z zakresu praktycznej nauki zawodu oraz zajęcia z zakresu kształcenia zawodowego praktycznego w formach pozaszkolnych, niezrealizowane w okresie zawieszenia zajęć w placówce kształcenia ustawicznego realizuje się po zakończeniu tego okresu.

Czy placówka prowadząca kształcenie wyłącznie w formie zdalnej musi mieć ustaloną siedzibę?

W sytuacji zakładania placówki kształcenia ustawicznego, która ma działać jedynie w formie zdalnej obowiązują takie same zasady w procesie rejestracji jak dla placówki, która chce prowadzić kształcenie w formie zaocznej, dziennej czy stacjonarnej. Zgłoszenie do ewidencji niepublicznych szkół i placówek, zgodnie z art. 168 ust. 4 pkt 3 ustawy Prawo oświatowe, zawiera wskazanie adresu siedziby szkoły lub placówki oraz innych lokalizacji prowadzenia zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, jeżeli ich utworzenie jest przewidywane, przy czym inne lokalizacje muszą znajdować się na terenie jednostki samorządu terytorialnego dokonującej wpisu do ewidencji, a także informację o warunkach lokalowych zapewniających:

• możliwość prowadzenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych,
• realizację innych zadań statutowych placówki,
• w przypadku placówek prowadzących kształcenie zawodowe w formach pozaszkolnych, dodatkowo możliwość realizacji praktycznej nauki zawodu,
• bezpieczne i higieniczne warunki nauki i pracy, spełniające wymagania określone w przepisach w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach, przepisach o ochronie środowiska, przepisach o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, przepisach techniczno-budowlanych i przepisach o ochronie przeciwpożarowej oraz dołączenie do dokumentacji pozytywnych opinii właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego oraz komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej.

Powyższe oznacza, że przepisy ustawy Prawo oświatowe nie zakładają żadnych zwolnień, czy innego zestawu obowiązków dla placówek, które chcą kształcić wyłącznie na odległość. Przepisy dla wszystkich form prowadzenia placówek kształcenia ustawicznego są takie same w tym względzie. Konieczne jest ustalenie siedziby, dostarczenie informacji o warunkach lokalowych oraz uzyskanie odpowiednich opinii o tym miejscu. Wskazać należy, że siedziba pełni funkcje nie tylko dydaktyczne, ale także musi być przystosowania do spełniania innych statutowych obowiązków placówki, stąd jej ustalenie jest niezbędne.

Czy egzaminy mogą być przeprowadzane w formie zdalnej?

Jak już wyjaśniono powyżej, kształcenie zdalne może odbywać się jedynie w określonych przypadkach. Oprócz kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych oraz kształcenia w okresie zawieszenia zajęć są to indywidualne nauczanie oraz kształcenie ucznia przyjętego do podmiotu leczniczego.

Kwestie możliwości przeprowadzania zaliczeń i egzaminów w formule zdalnej określa § 24 ust. 5 rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 października 2023 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych. Zgodnie z nim zaliczenie kształcenia prowadzonego z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość nie może odbywać się z wykorzystaniem tych metod i technik. Oznacza to, że nawet jeżeli wszystkie zajęcia w trakcie trwania danego kursu odbywały się online, samo zaliczenie niezbędne do ukończenia kursu musi odbyć się w formie stacjonarnej.

Pomoc prawna dla placówek kształcenia ustawicznego

Specjalizujemy się w prawie oświatowym, a w szczególności w kompleksowej obsłudze prawnej niepublicznych placówek kształcenia ustawicznego. Jeśli poszukują Państwo kancelarii prawnej, która pomoże w zrozumieniu zawiłości prawnych m.in. w zakresie form prowadzenia kursów (w tym w formie zdalnej) to zapraszamy do kontaktu. Jesteśmy do Państwa dyspozycji:

• pod numerem telefonu: +48 533 940 018
• pod adresem e-mail: kancelaria@kpgio.pl
• w siedzibie kancelarii: ul. Szlak 20/7, 31-153 Kraków (po wcześniejszym umówieniu terminu spotkania)

Opracowano na podstawie

• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 2 września 2022 r. w sprawie organizowania i prowadzenia zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 października 2023 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych.