Rozwiązanie spółki z o.o. – przyczyny, uchwała, zgłoszenie otwarcia likwidacji, likwidatorzy, bilans

Przyczyny rozwiązania spółki z o.o.

We wpisie “Likwidacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – krok po kroku” wytłumaczyliśmy, czym różnią się pojęcia rozwiązania spółki od jej zlikwidowania. Wystąpienie przyczyn rozwiązania doprowadza najczęściej do ustania bytu prawnego danej spółki z o.o. Często towarzyszy temu likwidacja spółki, jednak nie zawsze. Art. 273 k.s.h. stanowi bowiem, że do dnia złożenia wniosku o wykreślenie spółki z rejestru jednomyślna uchwała wszystkich wspólników o dalszym istnieniu spółki może zapobiec jej rozwiązaniu.

W art. 270 k.s.h. zostały wymienione przyczyny rozwiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Są to:

• przyczyny przewidziane w umowie spółki,
• uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę; w przypadku spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, również uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki opatrzona przez wszystkich wspólników kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym,
• ogłoszenie upadłości spółki,
• przyczyny przewidziane prawem.

Wymienione powyżej przyczyny można w zasadzie podzielić na dwie grupy. Pierwsza z nich obejmuje sytuacje, w których mają miejsce zdarzenia prawne niewymagające wydania orzeczenia przez sąd. Natomiast do drugiej grupy należą te przypadki, w których o rozwiązaniu spółki orzeka się sądownie.

Odnośnie przyczyn rozwiązania spółki przewidzianych w umowie, najczęściej spotkamy się tutaj z:

• wygaśnięciem okresu, na jaki spółka została założona,
• utratą koncesji bądź zezwolenia, jeżeli przedmiot działalności spółki był z nimi związany,
• utratą przez spółkę uprawnień do wykonywania danej działalności,
• znacznymi stratami powstałymi w kapitale zakładowym,
• wypowiedzeniem umowy spółki przez jednego ze wspólników,
• śmiercią wspólnika,
• ogłoszeniem upadłości przez jednego ze wspólników,
• podjęciem przez wspólników spółki działalności konkurencyjnej,
• osiągnięciem celu, dla którego zawiązano spółkę np. wybudowanie centrum handlowego bądź też niemożliwością zrealizowania tego celu.

O możliwości rozwiązania spółki z o.o. w formie uchwały ustawodawca informuje nas poprzez treść art. 246 §1 k.s.h. Podjęcie takiej uchwały może nastąpić w każdym czasie. Podjęcie takiej decyzji wymaga zdobycia większości 2/3 głosów na zgromadzeniu wspólników. Do takiej sytuacji dochodzi, gdy pomiędzy wspólnikami powstały konflikty utrudniające prowadzenie przez spółkę działalności, czy też jej zła kondycja finansowa.

Ponadto kluczowym przepisem przy tej przesłance jest także art. 233 k.s.h. Stanowi on, że jeżeli bilans sporządzony przez zarząd wykaże stratę przewyższającą sumę kapitałów zapasowego i rezerwowych oraz połowę kapitału zakładowego, zarząd jest obowiązany niezwłocznie zwołać zgromadzenie wspólników w celu powzięcia uchwały dotyczącej dalszego istnienia spółki.

Kolejną przyczyną jest ogłoszenie upadłości spółki. Występuje tutaj pewnego rodzaju wyjątek, bowiem nie przeprowadza się tutaj postępowania likwidacyjnego, lecz postępowanie upadłościowe. Zgodnie z art. 289 k.s.h. definitywne rozwiązanie spółki następuje tutaj po zakończeniu postępowania upadłościowego, z chwilą wykreślenia z rejestru. Natomiast sam wniosek o wykreślenie z rejestru składa syndyk.

Ostatni punkt dotyczy innych przyczyn prowadzących do rozwiązania spółki. Chodzi tutaj przede wszystkim o instytucję z art. 271 k.s.h., który stanowi, że rozwiązane spółki może nastąpić wyrokiem sądu w dwóch sytuacjach:

• na żądanie wspólnika lub członka organu spółki, jeżeli osiągnięcie celu spółki stało się niemożliwe albo jeżeli zaszły inne ważne przyczyny wywołane stosunkami spółki;
• na żądanie oznaczonego w odrębnej ustawie organu państwowego, jeżeli działalność spółki naruszająca prawo zagraża interesowi publicznemu.

Przykład żądania uprawnionego organu państwowego został zawarty w art. 21 ust. 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów może wydać decyzję o rozwiązaniu spółki, nad którą inni przedsiębiorcy sprawują wspólną kontrolę, a stan taki powstał w wyniku niezgodnej z prawem koncentracji i nie jest już możliwe przywrócenie konkurencji na rynku w inny sposób.

Ustanowienie likwidatorów spółki z o.o. oraz ich rola

Likwidacja ulega otwarciu z momentem zaistnienia jednej z wyżej omówionych przesłanek rozwiązania spółki z o.o. Kolejnym krokiem w procedurze jest ustanowienie likwidatorów. Likwidatorem może być wyłącznie osoba fizyczna, która spełnia wymóg niekaralności z art. 18 § 2 k.s.h. Powołuje się ich na czas trwania likwidacji, a wśród ich uprawnień można wyróżnić ograniczone kompetencje reprezentowania spółki oraz ograniczone kompetencje prowadzenia spraw, zawężone jedynie do czynności likwidacyjnych.

Można wyróżnić aż cztery sposoby powoływania likwidatorów spółki z o.o.:

1. ustanowienie zasad ich powoływania w umowie spółki – np. ustanawianie likwidatorów przez osoby trzecie, spoza grona wspólników,
2. ustanowienie w uchwale wspólników o rozwiązaniu spółki,
3. ustanowienie ustawowe/z mocy prawa, jeżeli umowa spółki lub uchwała nie stanowi inaczej,
4. ustanowienie sądowne – w przypadku gdy o rozwiązaniu spółki orzeka sąd, posiada on uprawnienie do ustanowienia likwidatorów.

Najczęściej pojawiający się w praktyce jest punkt trzeci. Likwidatorami z mocy prawa stają się dotychczasowi członkowie zarządu spółki. Taka sytuacja ma miejsce, w przypadku gdy ani umowa spółki ani uchwała o jej rozwiązaniu nie określa odmiennych zasad ustanawiania likwidatorów.

Formalności związane z otwarciem likwidacji spółki z o.o.

Otwarcie likwidacji, na mocy art. 277 k.s.h. podlega zgłoszeniu do sądu rejestrowego. Należy to zarówno do praw, jak i obowiązków każdego likwidatora. W zgłoszeniu powinny się także znaleźć:

• imiona i nazwiska likwidatorów,
• adresy albo adresy do doręczeń elektronicznych likwidatorów,
• sposób reprezentowania spółki przez likwidatorów oraz wszelkie zmiany dokonywane w tym zakresie.

Do obowiązków likwidatorów należy także ogłoszenie o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji, uregulowane w art. 279 k.s.h. Jednocześnie powinni oni wezwać wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności w terminie trzech miesięcy od dnia tego ogłoszenia. Ogłoszenia publikuje się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, a także w inny sposób, jeżeli umowa spółki tak stanowi.

Bilans otwarcia likwidacji spółki z o.o.

Stworzenie bilansu otwarcia likwidacji należy do obowiązków likwidatorów spółki. Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 5 ustawy o rachunkowości (dalej jako u.o.r.) mają na to 15 dni od zaistnienia zdarzeń powodujących likwidację, czyli wystąpienia przyczyn z art. 270 k.s.h. Wszyscy likwidatorzy powinni ten bilans podpisać. Jeżeli sporządzano go choćby na krótko przed tzw. dniem otwarcia likwidacji, to i tak należy sporządzić nowy bilans na potrzeby postępowania likwidacyjnego. Sporządzony bilans powinno przekazać się do oceny rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli zostały powołane w danej spółce. Następnie sprawozdanie z badania bilansu przez ww. organy powinno przedłożyć się zgromadzeniu wspólników spółki do zatwierdzenia. Zgodnie z art. 68 u.o.r. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością są obowiązane do udostępnienia wspólnikom rocznego sprawozdania finansowego i sprawozdania z działalności jednostki, a jeżeli sprawozdanie finansowe podlega obowiązkowi badania – także sprawozdania z badania – najpóźniej na 15 dni przed zgromadzeniem wspólników.

Bilans otwarcia powinien być przedstawiony zgromadzeniu wspólników, które zatwierdza sprawozdanie likwidacyjne. W przypadku, gdy pomiędzy rozpoczęciem procesu likwidacji a jego zakończeniem odbywa się zgromadzenie wspólników, konieczne jest przedstawienie im tego bilansu. Bez względu na czynność zatwierdzenia bilansu, wcześniej, tj. na 15 dni przed terminem zgromadzenia, bilans powinien zostać udostępniony do wglądu wspólnikom.

W przypadku, gdy likwidacja trwa dłużej niż rok, na podstawie art. 281 §2 k.s.h. likwidatorzy mają obowiązek składać sprawozdanie ze swojej działalności oraz sprawozdanie finansowe po upływie każdego roku obrotowego.

Pomoc w zakresie rozwiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Nasza kancelaria prawna – Kancelaria Prawa Gospodarczego i Oświatowego, świadczy kompleksowe usługi w zakresie obsługi prawnej spółek, w tym także ich rozwiązania. Jesteśmy do Państwa dyspozycji:

• pod numerem telefonu: +48 533 940 018
• pod adresem e-mail: kancelaria@kpgio.pl
• w siedzibie kancelarii: ul. Szlak 20/7, 31-153 Kraków (po wcześniejszym umówieniu terminu spotkania)

Bibliografia / Netografia

• Koch A., Napierała J., Prawo spółek handlowych, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2021.
• Nazaruk P., Prawo handlowe, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2023.
• Waślicki T., Likwidacja działalności spółek kapitałowych – problemy prawne, Komentarz praktyczny LEX.
• Niewęgłowski A., Zakończenie likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, Procedura LEX.
• Niewęgłowski A., Otwarcie likwidacji w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, Procedura LEX.
• Niewęgłowski A., Przebieg likwidacji w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, Procedura LEX.
• Niewęgłowski A., Przyczyny rozwiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, Procedura LEX.
• Niewęgłowski A., Czynności likwidacyjne w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, Procedura LEX.
• Niewęgłowski A., Ustanowienie likwidatorów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, Procedura LEX.
• norekwspolnicy.pl, Likwidacja spółki z o.o., https://www.norekwspolnicy.pl/blog/likwidacja-spolki-z-o-o-krok-po-kroku, Data odczytu: 2023.10.04
• biznes.gov.pl, Rozwiązanie i likwidacja spółek wpisanych do KRS, https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/0078, Data odczytu 2023.10.04