Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną, komandytową i z ograniczoną odpowiedzialnością

W miarę jak firmy rozwijają się, ich potrzeby i cele mogą ulec zmianie. Czasem spółka cywilna, ze względu na swój charakter, może nie odpowiadać w sposób efektywny na nowe wyzwania biznesowe. W takim kontekście, przekształcenie w inną formę prawno-organizacyjną staje się niezbędnym krokiem w procesie dostosowywania się do nowych warunków rynkowych.

Niniejszy artykuł skupia się na zagadnieniu przekształcania spółki cywilnej w spółkę jawną, komandytową oraz z ograniczoną odpowiedzialnością. Analizuje on prawną, ekonomiczną i organizacyjną stronę tego procesu, uwzględniając aspekty, takie jak: motywacje dla przekształcenia, rodzaje przekształceń, kroki proceduralne oraz potencjalne korzyści i ryzyka wynikające z takiej transformacji.

Czym jest spółka cywilna?

Spółka cywilna jest rodzajem umowy regulującej zasady współpracy pomiędzy jej stronami, czyli wspólnikami. W odróżnieniu od innych spółek, nie jest ona regulowana przepisami Kodeksu Spółek Handlowych (dalej jako k.s.h.), lecz Kodeksu Cywilnego (dalej jako k.c.). Przepisy jej dotyczące znajdują się w art. 860-875 k.c.

Zgodnie z art. 860 k.c.: “przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Umowa spółki powinna być stwierdzona pismem”. Sama spółka cywilna nie posiada statusu przedsiębiorcy, nie posiada ona praw i obowiązków, a także zdolności do czynności prawnych. Przedsiębiorcami, którzy nimi dysponują są wyłącznie jej wspólnicy. Wymagana liczba wspólników do założenia spółki cywilnej to dwie osoby. Każda z nich powinna zostać zarejestrowana jako przedsiębiorca w CEIDG.

Jako największe zalety prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej wskazać można łatwość i szybkość jej zakładania, nieskomplikowaną strukturę oraz brak konieczności wnoszenia wkładów finansowych. Zaś do wad można zaliczyć stosunkowo dużą odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki, która jest solidarna, nieograniczona i obejmuje także ich majątki wspólników.

Co to jest przekształcenie i kiedy warto z niego skorzystać?

Przez przekształcenie spółki należy rozumieć modyfikację jej struktury, która wiąże się ze zmianą formy organizacyjnej oraz podleganiem określonej procedurze regulującej ten proces. Wynikiem przekształcenia jest zmiana rodzaju spółki, która zachowuje swoją nazwę, lecz staje się inny podmiotem ze względu na zmienioną strukturę wewnętrzną.

Przyczyny przekształceń mogą być różne:

• chęć zmiany rozmiaru działalności,
• zmniejszenie kosztów jej funkcjonowania,
• dostosowanie wpływu wspólników na działalność spółki.

W przypadku spółki cywilnej, kluczowe znaczenie przy podejmowaniu tej decyzji ma odpowiedzialność wspólników, którzy ponoszą ją całym swoim majątkiem. Za przekształceniem przemawiają także kwestie podatkowe.

Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną

Do przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną mają zastosowanie przepisy Kodeksu Spółek Handlowych, a konkretnie przepisy ogólne dotyczące przekształceń art. 552-570 k.s.h. oraz art. 26 k.s.h. Schemat postępowania jest tutaj następujący:

1. przygotowanie planu przekształcenia (w formie pisemnej pod rygorem nieważności),
2. zawiadomienie wspólników o zamiarze przekształcenia,
3. podjęcie uchwały o przekształceniu,
4. dostosowanie dotychczasowej umowy spółki cywilnej do przepisów dotyczących spółki jawnej,
5. zgłoszenie przekształconej spółki do rejestru KRS, a następnie jej wpis,
6. ogłoszenie o przekształceniu spółki.

Przechodząc do planu przekształcenia, jego minimalną treść określa art. 558 k.s.h., zgodnie z nim są to: “ustalenie wartości bilansowej majątku spółki przekształcanej na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia, a w przypadku przekształcenia spółki kapitałowej w spółkę osobową określenie wartości godziwej udziałów albo akcji wspólników”. Plan przekształcenia musi być wyposażony w określonego rodzaju załączniki, takie jak:

• projekt uchwały w sprawie przekształcenia spółki,
• projekt umowy bądź statutu,
• sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia.

Zgodnie z art. 560 k.s.h. wspólnicy spółki cywilnej powinni być zawiadomieniu o przekształceniu dwukrotnie. Po raz pierwszy na co najmniej miesiąc przez wyznaczonym dniem podjęcia stosownej uchwały, a także po 2 tygodniach od daty pierwszego zawiadomienia. Obowiązek zawiadomienia może być spełniony poprzez wysłania informacji na adres e-mail wspólnika, czy też w formie wiadomości SMS. To co się liczy, to fakt udzielenia następujących informacji:

• istotne elementy planu przekształcenia,
• opinia biegłego rewidenta, jeżeli była sporządzana,
• sposób, miejsce oraz termin, w którym można zapoznać się z planem przekształcenia spółki,
• projekt uchwały przekształceniowej i umowy spółki przekształconej.

Należy pamiętać, że wspólnicy mają prawo do informacji w trakcie całego procesu przekształceniowego, mogą w tym czasie przeglądać plan przekształcenia oraz dołączone do niego załączniki. Podjęcie uchwały o przekształceniu przez wszystkich wspólników spółki cywilnej musi nastąpić w sposób jednomyślny (art. 562 k.s.h.). Natomiast fakt jej podjęcia powinien być ujęty w protokole sporządzonym przez notariusza.

Kolejne kroki opisane są w art. 26 §4-6 k.s.h. Przy przekształceniu obligatoryjnie należy dostosować dotychczasową umowę spółki cywilnej, która pomiędzy nimi obowiązywała do wymogów dotyczących umowy spółki jawnej. Najprostsza sytuacja występuje, gdy spółka cywilna była zawarta na czas nieokreślony. Wystarczy wtedy uzupełnić ją o dane wskazane w art. 25 pkt 1-3 k.s.h., tj. o firmę i siedzibę spółki jawnej, określenie wkładów ponoszonych przez wspólników oraz ich wartości oraz przedmiot działalności ujawniony według kryteriów Polskiej Klasyfikacji Działalności. Należy tutaj pamiętać, że umowa spółki jawnej nie może być w tym przypadku zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy.

Etapem końcowym jest wystąpienie z wnioskiem o wpis dokonanego przekształcenia do rejestru przedsiębiorców. Uprawnionymi do złożenia go są wspólnicy reprezentujący spółkę przekształconą, czyli tak naprawdę każdy wspólnik, o ile przepisy umowy spółki nie stanowią inaczej. Należy zrobić to w terminie 7 dni, na co wskazuje art. 22 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Spółkę cywilną uznaję się za przekształconą od tzw. dnia przekształcenia, czyli od dnia, w którym wpisano przekształcenie do KRS. W zasadzie ostatnim krokiem jest złożenie wniosku w sprawie ogłoszenia o dokonanym przekształceniu, co należy zrobić w ciągu 2 tygodniu od wpisu samego przekształcenia do KRS.

Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę komandytową

Procedura w przypadku przekształcania spółki cywilnej w komandytową jest niemal identyczna, co w przypadku opisanej powyżej spółki jawnej, ponieważ także przebiega ona na zasadach ogólnych dotyczących przekształceń. Jedyne istotne odmienności możemy zauważyć przy sporządzaniu uchwały o przekształceniu spółki. W tym przypadku elementy konieczne, zgodnie z art. 563 k.s.h. stanowią:

• typ spółki,
• wysokość sumy komandytowej,
• zakres praw przyznanych osobiście wspólnikom spółki przekształconej,
• imiona i nazwiska wspólników prowadzących sprawy spółki i reprezentujących ją,
• zgoda na określone brzmienie umowy spółki.

Należy także pamiętać, że podczas składania wniosku o wpis przekształcenia do rejestru przedsiębiorców KRS uprawnionymi osobami do tego jest każdy komplementariusz, pełnomocnik, czy też prokurent.

Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę z o.o.

W tym przypadku ponownie znajdują zastosowanie przepisy art. 551-570 k.s.h., a zatem procedura nie ulega dużym zmianom w stosunku do przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną. Ponownie niewielkiej modyfikacji ulega treść uchwały dotyczącej przekształcenia spółki. Poza określeniem typu spółki, trzeba pamiętać o ujęciu wysokości kapitału zakładowego, a także o umieszczeniu nazwisk oraz imion członków zarządu spółki z o.o.

Wniosek o wpis przekształcenia do rejestru przedsiębiorców KRS składają wszyscy członkowie zarządu przekształconej spółki z o.o. Przy przekształceniu w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w dziale I rejestru przedsiębiorców zamieszcza się dane dotyczące wysokości kapitału zakładowego. W przypadku wniesienia przez wspólników wkładów niepieniężnych należy podać wartość udziałów, które dany wspólnik objął w zamian za wkłady. Ponadto określa się, czy wspólnik może posiadać więcej niż jeden udział oraz oznaczenie wspólników, o których mowa w art. 35 k.s.h., tj. posiadających samodzielnie lub lub łącznie z innymi co najmniej 10% kapitału zakładowego oraz ilość posiadanych przez tych wspólników udziałów i łączną ich wysokość. Jeżeli spółka z o.o. posiada tylko jednego wspólnika w dziale I powinna zostać umieszczona o tym fakcie wzmianka.

Pomoc przy przekształceniu spółki cywilnej

Kancelaria Prawa Gospodarczego i Oświatowego, świadczy kompleksowe usługi w zakresie obsługi prawnej spółek, w tym także w zakresie ich przekształceń. Jesteśmy do Państwa dyspozycji:

• pod numerem telefonu: +48 533 940 018
• pod adresem e-mail: kancelaria@kpgio.pl
• w siedzibie kancelarii: ul. Szlak 20/7, 31-153 Kraków (po wcześniejszym umówieniu terminu spotkania)

Opracowano na podstawie

• Koch A., Napierała J., Prawo spółek handlowych, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2021.
• Nazaruk P., Prawo handlowe, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2023.
• lawboxfirm.com, Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, https://lawboxfirm.com/przeksztalcenie-spolki-cywilnej-w-spolke-z-ograniczona-odpowiedzialnoscia/, Data odczytu: 2023.08.23
• szymalazaremba.pl, Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę z o.o., https://szymalazaremba.pl/przeksztalcenie-spolki-cywilnej-w-spolke-z-o-o/, Data odczytu: 2023.08.23
• Wróbel Magdalena, Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną, Procedura LEX.
• Wróbel Magdalena, Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę komandytową, Procedura LEX.
• Wróbel Magdalena, Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, Procedura LEX.
• rpms.pl, Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę komandytową krok po kroku, https://rpms.pl/przeksztalcenie-spolki-cywilnej-w-spolke-komandytowa-krok-po-kroku/, Data odczytu: 2023.08.23
• lawyerline.pl, Po co przekształcić spółkę cywilną w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością?, https://lawyerline.pl/po-co-i-jak-przeksztalcic-spolke-cywilna-w-spolke-z-ograniczona-odpowiedzialnoscia/, Data odczytu: 2023.08.23