Kuratoria oświaty – lista i zasięg

Czym jest kuratorium oświaty?

Tematykę kuratorium regulują dwa akty prawne:

• ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. 2017 poz. 59, z późn. zm.) – dalej jako u.p.o.;
• rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 grudnia 1998 r. w sprawie organizacji kuratoriów oświaty oraz zasad tworzenia ich delegatur (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.).

Zgodnie z §1 ust.1 ww. rozporządzenia kuratorium jest: “państwową jednostką budżetową wchodzącą w skład zespolonej administracji rządowej w województwie, jako wyodrębniona jednostka organizacyjna”. Zatem działalność kuratoriów finansowana jest całkowicie ze środków publicznych budżetu państwa. Na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o finansach publicznych to wojewodom powierzono uprawnienia dotyczące tworzenia, nadzorowania, przekształcania oraz likwidacji kuratoriów oświaty.

Kuratorium oświaty jest aparatem pomocniczym kuratorów oświaty. Służy do wykonywania przez kuratora powierzonych mu zadań i kompetencji (§1 ust. 2 rozporządzenia), zwłaszcza tych nałożonych na niego w art. 51 u.p.o. Należą do nich m.in.:

• sprawowanie nadzoru pedagogicznego,
• wydawanie opinii niezbędnych przy zakładaniu niepublicznych placówek kształcenia ustawicznego albo centrum kształcenia zawodowego,
• wspomaganie działania w zakresie organizowania egzaminów w szkołach,
• realizowanie polityki oświatowej państwa.

Organizacja wewnętrzna kuratoriów oświaty

Tematykę organizacji wewnętrznej kuratoriów oświaty w całości reguluje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 grudnia 1998 r. w sprawie organizacji kuratoriów oświaty oraz zasad tworzenia ich delegatur. W ramach kuratorium oświaty tworzone są oddziały i stanowiska pracy, które mają na celu realizację różnych zadań zarówno merytorycznych, jak i tych związanych z obsługą organizacyjną. W tych działaniach należy uwzględnić specyfikę zadań, ich zakres, wymogi prawne oraz efektywne i ekonomiczne funkcjonowaniem kuratorium, a także lokalne potrzeby i warunki. W kuratorium zatrudnia się pracowników jedynie na stanowiska urzędnicze, które w celu ich objęcia wymagają wykształcenia pedagogicznego oraz stanowiska pomocnicze, robotnicze oraz związane z obsługą.

Szczegółowa organizacja oraz tryb pracy kuratorium jest określana przez jego regulamin, który ustala kurator oświaty, natomiast zatwierdza wojewoda. Zgodnie z §5 ww. rozporządzenia, określa on przede wszystkim:

• strukturę organizacyjną, w tym wykaz komórek organizacyjnych oraz ich zadania;
• wykaz stanowisk kierowniczych;
• wykaz szkół i placówek, nad którymi kurator sprawuje nadzór pedagogiczny.

Następnie kurator przesyła ministrowi właściwemu ds. oświaty i wychowania wyżej wspomniany regulamin, już po zatwierdzeniu go przez wojewodę. Każda zmiana tego dokumentu następuje na takich samych zasadach, jakim podlega jego uchwalanie. Jeżeli chodzi natomiast o strukturę, siedzibę oraz zakres działania kuratorium, są to kwestie określane w statucie urzędu wojewódzkiego.

Pracami kuratorium kieruje kurator oświaty przy wsparciu wicekuratora oraz innych osób, które piastują stanowiska kierownicze. W przypadku dużego obciążenia pracą, w szczególności związanego z wysoką liczbą szkół i placówek, które podlegają nadzorowi, istnieje możliwość powołania drugiego wicekuratora.

Zakres kompetencji wicekuratorów zależy od wytycznych danego kuratora, bowiem to w kręgu jego uprawnień jest przekazywanie wicekuratorom prowadzenia określonych spraw, w tym także wydawania decyzji administracyjnych. W przypadku, gdy kurator z jakiś względów nie może pełnić swoich obowiązków w danym okresie czasu, wicekurator może go zastąpić.

Lista kuratoriów na terenie kraju oraz ich zasięg terytorialny

Mamy 16 kuratoriów oświaty w Polsce, zgodnie z podziałem administracyjnym kraju na województwa. Są to:

Delegatury kuratoriów

Delegatura to oddział zamiejscowy kuratorium oświaty, którego nie można nazwać jego odrębną jednostką organizacyjną. Wchodzi w skład danego kuratorium, choć jej siedziba znajduje się w innej miejscowości. Rozporządzenie w sprawie organizacji kuratoriów oświaty oraz zasad tworzenia ich delegatur stanowi, że delegatury można tworzyć z zapewnieniem zasad:

• sprawnego wykonywania zadań;
• właściwego wykorzystania wykwalifikowanej kadry niezbędnej do sprawowania nadzoru pedagogicznego;
• racjonalnego wykorzystania środków budżetowych, w szczególności zmniejszenia kosztów funkcjonowania administracji poprzez racjonalne wykorzystanie istniejącej bazy lokalowej i wyposażenia technicznego.

Pomoc w zakresie kontroli placówek oświatowych

Nasza kancelaria prawna – Kancelaria Prawa Gospodarczego i Oświatowego, świadczy kompleksowe usługi w zakresie prawa oświatowego, w m.in. podczas kontroli placówek oświatowych. Jesteśmy do Państwa dyspozycji:

• pod numerem telefonu: +48 533 940 018
• pod adresem e-mail: kancelaria@kpgio.pl
• w siedzibie kancelarii: ul. Szlak 20/7, 31-153 Kraków (po wcześniejszym umówieniu terminu spotkania)

Opracowano na podstawie

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 grudnia 1998 r. w sprawie organizacji kuratoriów oświaty oraz zasad tworzenia ich delegatur (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. 2017 poz. 59, z późn. zm.);
• Pilich Mateusz (red.), Prawo oświatowe. Komentarz, wyd. III, Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2022.
• gov.pl, Kuratoria oświaty, https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/kuratoria-oswiaty, Data odczytu 29.09.2023 r.