Zakładanie fundacji
Fundacja może zostać powołana przez osoby fizyczne lub osoby prawne dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich, jak:
- ochrona zdrowia,
- rozwój gospodarki i nauki,
- oświata i wychowanie,
- kultura i sztuka,
- opieka i pomoc społeczna,
- ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami.
Jak założyć fundację? Czyli rejestracja fundacji krok po kroku
Pierwszym podstawowym aktem fundacji jest jej akt fundacyjny stanowiący oświadczenie woli fundatora lub fundatorów o powołaniu fundacji, w którym wskazuje się cel fundacji i wysokość funduszu założycielskiego. Zgodnie z przepisami ustawy o fundacjach (dalej: „Ustawa”) do powołania fundacji wymagana jest szczególna forma prawna – akt notarialny.
W dalszym kroku powoływania fundacji, należy opracować jej statut będący dokumentem określającym podstawowe elementy organizacyjne tj. nazwę, siedzibę i majątek, cele, zasady, formy i zakres działalności fundacji, skład i organizację zarządu, sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia tego organu i jego członków. Statut może zawierać również inne postanowienia, w szczególności dotyczące prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej, dopuszczalności i warunków jej połączenia z inną fundacją, zmiany celu lub statutu, a także przewidywać tworzenie obok zarządu innych organów fundacji.
Rejestracja fundacji w KRS
Założyciele fundacji oprócz określenia celów działania fundacji, podejmują również decyzję o wysokości majątku przeznaczonego na realizację celu. Środki zadeklarowane przez fundatora a w dalszej kolejności przekazane fundacji, powinny umożliwić fundacji rozpoczęcie działań. Majątek ten stanie się tzw. funduszem założycielskim. Na fundusz założycielski zgodnie z Ustawą składać się mogą: pieniądze, papiery wartościowe, rzeczy ruchome i nieruchome oddane na własność fundacji.
Minimalna wysokość funduszu założycielskiego zależy od tego czy zakładana fundacja będzie chciała podjąć działalność gospodarczą czy też nie. Dla fundacji, które nie chcą prowadzić działalności gospodarczej nie zostało sprecyzowane w ustawie, ile powinna wynosić minimalna wartość składników majątku.
W przypadku fundacji zamierzających prowadzić działalność gospodarczą, wartość środków majątkowych fundacji przeznaczonych na działalność gospodarczą nie może być mniejsza niż tysiąc złotych.
W przypadku zakładania fundacji prowadzącej działalność gospodarczą, z funduszu założycielskiego powinny zostać wydzielone środki na działalność statutową i gospodarczą, przy czym na działalność statutową muszą być przeznaczone środki wyższe.
W celu uzyskania przez fundację osobowości prawnej, musi zostać wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego.
Opłaty związane ze złożeniem wniosku o wpis do KRS:
- 250,00 zł pobiera się od wniosku o zarejestrowanie w Krajowym Rejestrze Sądowym w rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki,
- 500,00 zł pobiera się od wniosku powyżej, jeżeli dotyczy on jednocześnie wpisu do rejestru przedsiębiorców,
- 100,00 złotych opłata za publikacje w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (§ 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 maja 2014 r. w sprawie wydawania i rozpowszechniania Monitora Sądowego i Gospodarczego).
Organizacja pożytku publicznego – OPP
Dopiero co założona fundacja, będąca nowym bytem prawnym zgodnie Ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, nie spełnia wymogu formalnego ubiegania się o status organizacji pożytku publicznego. Organizacja pozarządowa oraz podmioty wymienione w przytoczonej ustawie mogą uzyskać status organizacji pożytku publicznego pod warunkiem, iż działalność pożytku publicznego na rzecz ogółu społeczności, lub określonej grupy podmiotów, pod warunkiem że grupa ta jest wyodrębniona ze względu na szczególnie trudną sytuację życiową lub materialną w stosunku do społeczeństwa, prowadzona jest nieprzerwanie przez co najmniej 2 lata.
Odpowiedzialność członków zarządu fundacji
Należy wspomnieć, iż Ustawa nie reguluje kwestii ponoszenia przez członków zarządu odpowiedzialności. Nie ma też żadnych regulacji dotyczących ewentualnej odpowiedzialności innych organów fundacji, w szczególności fundatora. Wydaje się zatem, że pod tym kątem fundacja jest bardzo atrakcyjną formą do prowadzenia działalności. Nie oznacza to jednak, że członkowie zarządu fundacji żadnej odpowiedzialności nie ponoszą. Ustawa przewiduje dla nich tylko jeden obligatoryjny organ, którym jest zarząd. Zgodnie z przepisami Ustawy to właśnie zarząd kieruje działalnością oraz reprezentuje fundację na zewnątrz. Przy fundacji brak jest wymogu tworzenia jakichkolwiek innych organów podobnie jak brak jest innych osób, które są odpowiedzialne czy w jakikolwiek powiązane z fundacją na mocy przepisów prawa. Ustawowa rola fundatora kończy się bowiem na powołaniu fundacji poprzez oświadczenie woli złożone w formie aktu notarialnego i ustalenie treści statutu.
W takim układzie jedyny organ, który może być pociągnięty do odpowiedzialności za działania fundacji to właśnie zarząd. Jednocześnie należy pamiętać, że fundacje posiadają osobowość prawną, są zupełnie odrębnym podmiotem, zatem możliwe jest ponoszenie odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną względem fundacji. Nie istnieją jednak w obecnym porządku prawnym przepisy, które wyznaczałyby członków zarządu jako odpowiedzialnych za zobowiązania fundacji, tj. dla fundacji brak jest odpowiednika art. 299 Kodeksu spółek handlowych, który wskazuje, że w przypadku bezskuteczności egzekucji z majątku spółki odpowiedzialność solidarną za jej zobowiązania ponoszą członkowie jej zarządu.
Odpowiedzialność członków zarządu fundacji wynika z zasad ogólnych, a w szczególności z Kodeksu cywilnego tj. z ogólnych zasad odpowiedzialności deliktowej. Spowodowanie zawinionej szkody będzie rodzić odpowiedzialność cywilną po stronie członka zarządu, który ją spowodował. Zdecydowanie jednak istotniejsza jest możność poniesienia odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną poprzez niezłożenie w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości zgodnie z ustawą – Prawo upadłościowe. Przypadek ten dotyczy jednak tylko fundacji prowadzących działalność gospodarczą – tylko one bowiem posiadają zdolność upadłościową tj. fundacji, które zostały wpisane do Rejestru Stowarzyszeń i posiadają również wpis w Rejestrze Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego
Zakładanie fundacji – wsparcie prawne
Biorąc pod uwagę, iż sam proces powoływania fundacji, który jest zdecydowanie mniej skomplikowany niż powoływanie innych osób prawnych (np. spółek z ograniczoną odpowiedzialnością), powoduje, iż to właśnie fundacje mogą stanowić jedną z przeważających form prowadzenia działalności w niedalekiej przyszłości. Niewątpliwą korzyścią z założenia fundacji jest co do zasady brak osobistej odpowiedzialności członków zarządu w przeciwieństwie do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, gdzie przy spełnieniu wskazanych w ustawach przesłanek, członka zarządu takiej spółki można pociągnąć do odpowiedzialności z jego własnego majątku.
Jeżeli zainteresowaliśmy Państwa tematem i chcą Państwo założyć fundację, zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią prawa gospodarczego.
